Με τον όρο πυρίμαχος πηλός, στην κεραμική, εννοούμε την αντοχή του στην απότομη αλλαγή θερμοκρασίας. Αυτή την απότομη αλλαγή θερμοκρασίας, που υφίσταται ο πηλός κατά την όπτηση, είτε στο ανέβασμά της είτε στο κατέβασμα της, την ονομάζουμε και “θερμικό σόκ”.
Από την Νεολιθική εποχή, ακόμη, αναζητήθηκε αυτή η ιδιότητα του πηλού, ώστε να καλυφθούν οι μαγειρικές τους ανάγκες. Έχοντας μελετήσει τις συνήθειες των Νεολιθικών ανθρώπων, στην περιοχή των Παλιαμπέλων και Μακρυγιάλου Πιερίας, γνωρίζουμε ότι, για να εξασφαλίσουν την πυριμαχικότητα του πηλού πρόσθεταν ψιλό-τριμμένα κελύφη οστράκων (ανθρακικό ασβέστιο) σε ασβεστούχους πηλούς.
Διεξάγοντας έρευνες στην πυριμαχικότητα του πηλού, επισκέφτηκα αρκετά εργαστήρια, τα οποία κατασκεύαζαν πυρίμαχο πηλό. Επίσης, επισκέφθηκα τοποθεσίες, εντός και εκτός συνόρων, όπως την Σίφνο και το χωριό Zlakusa της Σερβίας, οι οποίες είναι γνωστές για την ύπαρξη και δράση πολλών αγγειοπλαστών. Εκεί μελέτησα την κατασκευή των πυρίμαχων αγγείων τους, όπως και την πυρίμαχη πρώτη ύλη που χρησιμοποιούσαν.
Στο πλαίσιο της έρευνάς μου, για την πυριμαχικότητα του πηλού, ήταν και η δοκιμή εκατοντάδων αργιλοχωμάτων, τα οποία συνέλεξα από την φύση. Λόγω τυχαίων συγκυριών, βρήκα πέντε αργιλοχώματα με αυτή την ιδιότητα. Έτσι, εδώ και πολλά χρόνια, ετοιμάζω την δικά μου Πυρίμαχη πρώτη ύλη για τα πυρίμαχα οικιακά σκεύη, που κατασκευάζω.
Τα τελευταία χρόνια, της πολυετούς καριέρας μου στην κεραμική, έχω επικεντρωθεί πειραματικά, στην ΜΗ εφυάλωση (γυάλωμα) των πυρίμαχων κεραμικών αντικειμένων, που κατασκευάζω. Με μια Νεολιθική τεχνική, αδιαβροχοποιώ τα πυρίμαχα μαγειρικά σκεύη, προσθέτοντας εσωτερικά, ειδικά επεξεργασμένο γήινο επίχρισμα. Με αυτή την τεχνική αποφεύγω τα χημικά-βιομηχανικά και πολλές φορές επιβλαβή για τον οργανισμό, επεξεργασμένα υαλώματα.
Γάστρα, Τσουκάλι, Μπρίκι, Γιουβέτσι είναι μερικά από τα πυρίμαχα οικιακά σκεύη τα οποία κατασκευάζω στον τροχό.
Η μαγειρική τέχνη σε συνδυασμό με την τεχνολογική εξέλιξη έχουν συμβάλει στην επιστημονική πρόοδο της γαστρονομίας. Έχουν επινοηθεί νέες μαγειρικές συσκευές και νέες τεχνικές μαγειρέματος, με σκοπό την ανάδειξη ενός ποιοτικότερου πιάτου.
Παρ’ όλα αυτά είναι αρκετοί που υποστηρίζουν, ότι ο παραδοσιακός τρόπος μαγειρέματος είναι ο πιο ποιοτικός. Ένας τέτοιος τρόπος, είναι το μαγείρεμα σε παραδοσιακά πυρίμαχα πήλινα οικιακά σκεύη, όπως η Γάστρα και το Τσουκάλι, που με την σωστή χρήση τους, μπορούμε να αναδείξουμε την γεύση και το άρωμα του φαγητού, δημιουργώντας ένα γευστικό και ποιοτικό αποτέλεσμα.
Η Γάστρα και το Τσουκάλι, σαν οικιακά σκεύη, έχουν χρησιμοποιηθεί από τους αρχαίους Έλληνες και άλλους μεγάλους αρχαίους πολιτισμούς. Οι παλαιοί ήξεραν καλύτερα ότι το μυστικό του μαγειρέματος είναι το αργό μαγείρεμα.
Το φαγητό μαγειρεύεται σε σχετικά χαμηλότερες θερμοκρασίες με αποτέλεσμα να διατηρούνται τα θρεπτικά συστατικά. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι το φαγητό ψήνεται ομοιόμορφα, μελώνει και η υγρασία που μένει, στο κλειστό με καπάκι σκεύος, συμβάλει στο ιδανικό μαγείρεμα.
Όπως λένε και όλοι οι υποστηρικτές του slow cooking (τάση-τεχνική μαγειρέματος), ‘Μια πήλινη Γάστρα και ένα Τσουκάλι χρειάζονται σε όλες τις σύγχρονες κουζίνες’.
